Çok uzun süredir artEsk adını verdiğim butik bir film festivali hayalim var. Sanat sinemasına hâlâ inancım, sevgim, saygım, bağlılığım sürdüğüne göre bu hayalim en azından bir süre daha yaşamaya devam edecek demektir. Zaman içinde içeriğinde değişim oldu hayalimin, normal saymalı. Her şey gibi hayalin bazı bölümlerinin de arada sırada değişmesi gerekir, var kalabilmesi için. Âdetim olduğu üzere 10 maddede, kısa kısa tarif edeceğim, çok uzatmayacağım. Öncesinde mevcut festivalleri kimi yönleriyle eleştirmek istiyorum, çünkü tasarladığım festivalin, artEsk’in gelmiş geçmiş en saygın film festivali olma iddiası bulunuyor.
Mevcut iddialı film festivallerinin –Berlin’in, Cannes’ın, Venedik’in- gösteriye ve zenginliğin sunumuna odaklı, ünlü yüzlerin davet edilmesine önem veren, politik yönden devletin/hükümetin hâkim politikasına bağlı olmakla beraber, insan haklarına azami seviyede saygılı, otoriterliğe karşı, demokrasiye ve özgürlüğe sadık, farklılığa açık bir imajı (!) sahiplenen, popüler olmayı isteyen, bunun için niteliğin feda edilmesini hoş karşılayan, sanat sinemasını koruma görevini üstlendiğini dillendirse de seçkisine aldığı filmleri hangi ölçüte göre belirlediğine akıl sır erdirilemeyen, harbi sanat eserleriyle mış gibi yapanları –maalesef- ayıramayan birer organizasyon olduklarını söylememek olmaz. Demek ki saygın, mevcutlar içinde en saygını olacak bir festival için piyasanın isterlerine yüz vermeyen, gerçekten özgür ve özgürlükçü, sanatın farklı türlerine açık, isimleri değil eserleri tartışan, filmleri güreştirmeyen, iyilik sırasına sokmayan, eleştiriyi ve eleştirmeni önemseyen, dahası gençliğe, onların gelişimine değer veren, gençlerin ve düşük gelirlilerin ulaşabileceği, ama onlara sanatından ödün vermeyen filmleri sunacak bir yapı gerekiyor. Bakalım kısa kısa 10 maddede tarif edeceğim artEsk bu iddiaya en azından tasarı düzleminde sahip olduğuna sizi ikna edebilecek mi?
Madde 1: Her yıl nisanın son haftasında Eskişehir’de düzenlenir; çevrimiçi olarak bütün dünyadan eşzamanlı takip edilir; program eksiksiz olarak izlenmeye açıktır. Sadece sanat sinemasına dâhil uzun (60 dk. ve üstü) kurmaca yapıtlara yer verilir. Program 20 filmden oluşur.
Madde 2: Başvurular, bir önceki yılın Temmuz ayı başı itibarıyla başlar, Kasım ayının sonunda biter. Her ay azami 300 film başvurabilir. Her ülke için aylık başvuru sınırı 10’dur. Filmler onar kişilik 10 grupça, grup başına aylık azami 30 film düşecek şekilde izlenir.
Madde 3: Her grup standart ve ayrıntılı bir ölçekle filmleri değerlendirir. Sonuçlara göre en yüksek puana sahip 100 filmi bir sonraki aşamaya alır. Bu aşamada 100 kişi bu 100 filmi iki ay içinde, aynı ölçekle değerlendirir, en çok puanı alan 20 film seçkiye alınır.
Madde 4: Seçilen filmler alfabetik sırayla numaralandırılır, bu sıraya göre gösterilir. Yarışma, ödüller, jüriler yoktur. Bu seçkideki her film aynı değere sahiptir. Eleme aşamasında 100 kişilik bir jüri vardır. Kıta, ülke, cinsiyet dağılımı üst düzeyde temsil edicidir.
Madde 5: Seçilen filmler kadar elenen filmler de önemsenir. Yaratıcılarına, eleme aşamasında, her biri yetkin film eleştirmeni olan jüri üyelerinin nicel ve nitel değerlendirmelerinin raporu sunulur; böylelikle yönetmenlerin filmlerine dair geri bildirim alma şansları olur.
Madde 6: Seçkiye alınan 20 film, 20 kadın yönetmenin filmi de olabilir, erkek yönetmenin de. 20 Afrika filmi de olabilir, Amerika filmi de. Filmlerin seçilmesinde tek kıstas estetik değerleridir. Ülkesi savaşta işgalci diye de o ülkenin yönetmenine engel konulmaz.
Madde 7: Filmler, bütün dünya ülkelerine, zengin ve nitelikli altyazı seçeneğiyle dünya prömiyerleriyle aynı zamanda çevrimiçi gösterime sunulur. Fiyatlandırma ülkelerin sinema bilet ederleri dikkate alınarak yapılır. Ekonomik krizdeki ülkelerin insanları mağdur edilmez.
Madde 8: Eskişehir’de festival için özel olarak yapılmış binada perde gösterimleri yapılır. Yönetmen dâhil yapımda katkısı olan beş kişi davet edilir. Gösterim sonrasında irticalen, sıcağı sıcağına söyleşi yapılmaz, bu iletişim bir gün içinde yazılı gerçekleştirilir.
Madde 9: Seçkiye alınmış 20 film için grafik/resim/illüstrasyon sanatçılarınca birer afiş hazırlanır, bir örneği özel bir çerçeveye konularak festival kapanışında film ekibindekilere özel bir sunumla hediye edilir. Böylece poster sanatı da yeniden canlandırılır.
Madde 10: Filmler için üretilen posterler hem sergide hem de son güne yetiştirilen festival kitabında sunulur. Bu kitapta yapım bilgilerinin yanı sıra gösterimler süresince yapılan yazılı değerlendirmelere, soru-cevap bölümlerine yer verilir.
İlk yayımlama tarihi: 24 Mayıs 2023 (Twitter/X)
Düzenleme tarihi: 28 Ocak 2025
çizim: Aykut Sağır
